Chak ane, 8 mas, mond lan selebre Jounen Entènasyonal Dwa Fanm, yon okazyon pou mete limyè sou lit ak viktwa fanm yo atravè mond lan. Se yon jounen kote nou felisite yo, nou onore yo, epi nou rekonèt enpòtans yo nan sosyete a.
Men, an Ayiti, kote ensekirite ap vale teren, kote lavi vin pi difisil chak jou, epi kote fanm yo twò souvan viktim move tretman, kisa jounen 8 mas sa a vle di pou nou? Kijan nou ka pale de dwa fanm, lè chak jou yo ap goumen pou siviv, pou pwoteje pitit yo, epi pou kenbe lespwa vivan?
Nan atik sa a, nou pral gade siyifikasyon Jounen Dwa Fanm nan, wòl fanm yo nan sosyete a, difikilte y ap travèse, epi ki espwa ki rete pou fanm Ayiti yo nan sitiyasyon jounen jodi a.
I. 8 Mas: Plis pase yon fèt, yon Reyafimasyon dwa fanm
Anpil moun panse 8 Mas se yon senp jounen pou felisite fanm yo, ba yo flè, oubyen voye bèl mo pou di yo mèsi. Men, jounen sa a se plis pase sa! Se yon jounen refleksyon, yon jounen batay, kote nou dwe sonje ke lit fanm yo toujou kontinye.
Lavi yon fanm pa limite sèlman ak wòl li kòm manman oswa madanm. Li se tou:
- Yon poto mitan sosyete a – Fanm yo kenbe ekonomi an sou do yo, soti nan mache yo rive nan pi gwo antrepriz yo.
- Yon pilye pou edikasyon – Yo se pwofesè, yo se konseye, yo asire transmisyon konesans ak valè yo nan sosyete a.
- Yon lidè natirèl – Kit yo nan politik, nan òganizasyon sosyal, oswa nan katye yo, fanm yo toujou ap leve vwa yo pou chanjman.
Men, malgre tout sa yo fè, fanm yo toujou ap lite ak yon reyalite ki pa jis, kote yo toujou viktim plis pase gason.
II. Fanm Ayiti: Viktim, men tou pilye sosyete a
Nou tout konnen reyalite Ayiti jodi a. Chak jou, nou tande ak wè:
- Vyolans sou fanm ki ogmante, ak kidnapin, kadejak, ak tout fòm abi yo sibi.
- Mizè ak ensekirite, kote fanm yo oblije pran tout risk pou al chèche mwayen pou okipe pitit yo.
- Enkapasite Leta a pou pwoteje yo, kote anpil fanm viktim pa janm jwenn jistis ni reparasyon.
Lè nou gade sa k ap pase, nou ka mande tèt nou: « Èske dwa fanm egziste an Ayiti? » « Kijan nou ka pale de avni si fanm nou yo ap viktim san rete? »
Malgre tout difikilte sa yo, fanm Ayiti yo refize bay vag. Yo toujou leve kanpe, yo toujou goumen, epi yo toujou chèche limyè nan fènwa.
III. Èske Fanm yo ka chanje avni Ayiti?
Malgre tout defi yo, nou ka wè gen espwa toujou. Gen fanm ki refize rete viktim, epi ki ap travay chak jou pou chanje reyalite yo ak reyalite peyi a.
- Fanm ki milite pou dwa yo, k ap leve vwa yo nan tout espas pou defann dwa ak diyite yo.
- Moun k ap ede lòt fanm, kit se pa edikasyon, kit se pa sipò ekonomik, kit se pa bay konsèy ak kouraj.
- Jèn fi ki refize pèdi espwa, k ap aprann, k ap evolye, epi k ap prepare pou pran plas yo nan sosyete a.
Lanmou ak solidarite se kle chanjman an! Si nou vle Ayiti chanje, nou dwe mete fanm yo nan plas yo merite a.
Kijan nou ka ede?
✅ Respekte epi bay fanm yo valè, san prejije ni diskriminasyon.
✅ Edike ti fi yo pou yo ka vin lidè demen.
✅ Sipòte batay fanm yo pou jistis ak sekirite.
✅ Pa rete silansye sou vyolans k ap fèt sou fanm yo!
Fanm Ayiti, batay la pa fini
Pandan mond lan ap selebre 8 Mas ak bèl mo ak seremoni, nou menm an Ayiti nou dwe reflechi sou reyalite fanm nou yo. Nou dwe poze tèt nou kesyon sa a:
👉 « Ki plas nou vle pou fanm nou yo nan Ayiti demen an? »
👉 « Kisa mwen ka fè, mwen menm, pou ede chanje reyalite sa a? »
Fanm Ayiti yo se kè ak lespwa nasyon an. San yo, pa gen demen! Se pou nou mete men ansanm, leve vwa nou, epi kontinye batay la, paske lit pou dwa fanm yo se lit pou tout peyi a!
💬 Ki opinyon ou sou sitiyasyon fanm Ayiti jounen jodi a? Pataje panse ou epi fè vwa w tande!
MJT Blog 
Bèl atik frè m.
Sou kesyon w kite pou fè ouvèti nan sijè a, nou ka di : Kwak nou reflechi menm jan ak tout pèp sou dwa fanm nan jounen 8 Mas la, nou pa ka pale de respè dwa fanm an Ayiti.
Lè n konsidere kawo total nou ladanl lan, nou ka di, an Ayiti, nou poko menm ka pale de dwa moun, alewè dwa fanm, ki se yon nivo ki plis pouse nan batay pou dwa moun yo.
Pou sa, map di kesyon dwa fanm lan pa bò isit rete yon itopi, yon ilizyon pou moun kap pwone l epi espere l yo. Men, li se tout yon kesyon ki dwe defann pa elit entelektyèl peyi a, garanti pa pi wo enstans yo, epi respekte pa chak sitwayen.
J’aimeAimé par 1 personne
Mèsi pou kòmantè w.
Jan w avanse a, li difisil pou ta kòmanse pale sou dwa fanm yo nan peyi pa nou siw pa touche pwen ki pi sansib ki se dwa moun an jeneral ki te sou bò pa yo pa respekte.
M’ap avanse pou m di parapò ak sitiyasyon aktyèl la, li enpòtan pou fanm yo konnen yo gen dwa. Paske nou gen yon popilasyon ki jèn, (m pa gen chif yo ) fanm yo okipe yon bon pati poum pa di yo majoritè sim ale nan liy popilasyon demografik ( Sèks), si yo aprann konnen dwa yo petèt nan lòt jenerasyon k’ap vini yo ap gen mwens kontrent nan kesyon dwa moun jeneralman e sou dwa fanm espesifikman.
J’aimeJ’aime